ورزش 22

فوتبال حرفه‌ای به معنای واقعی کلمه ورزشی بین‌المللی است. بنا به برآوردها، در جهان، اطلاعات بیش از 240 میلیون بازیکن ثبت شده و شرکت هواداران، میلیاردی است. فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) به عنوان نهاد بین‌المللی حاکم بر فوتبال عمل می‌کند. فیفا متشکل از باشگاه‌های زنان و مردان سراسر جهان است که در یک لیگ جهانی فوتبال سازماندهی شده و با یکدیگر رقابت می‌کنند. فیفا که در 1904 در پاریس تاسیس شد، در حال حاضر شامل 205 اتحادیه اعضا، با بیش از 300000 باشگاه و 240 میلیون بازیکن از سراسر جهان است.

مدیریت فیفا به عهده رییس آن است که هر چهار سال یک‌بار توسط سازمان‌های عضو برگزیده می‌شود. رییس فیفا به عنوان نماینده قانونی بنیاد عمل کرده و جلسات فیفا را اداره می‌کند. فیفا از سال 1904 تا کنون تنها 8 رییس داشته است.

در 1954 فیفا، ایجاد کنفدراسیون‌های قاره‌ای فوتبال (فوتبال بین‌المللی) را آغاز کرد. در کنفرانسی برای اروپا، اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) متشکل از 25 کشور عضو اولین موردی بود که تاسیس شد. پس از آن کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) بنیان نهاده شد. کنفدراسیون فوتبال اقیانوسیه آخرین کنفدراسیونی بود که به فیفا ملحق شد. این اتفاق ابتدا در سال 1966 رخ داد و در سال 1996 این کنفدراسیون تبدیل به یک عضو کاملا قانونی فیفا شد. تمام کشورهای عضو در هر کنفدراسیون برای ورود به جام جهانی رقابت می‌کنند که در آن جایزه قهرمانی به بهترین تیم فوتبال در این لیگ بین‌المللی اهدا می‌شود. دو جام جهانی برای مردان و زنان برگزار می‌شود.

 

در حال حاضر فیفا به شش کنفدراسیون تقسیم می‌گردد:
کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC)
کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF)
کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب (CONCACAF)
کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی (CONMEBOL)
کنفدراسیون فوتبال اقیانوسیه (OFC)
اتحادیه فوتبال اروپا (UEFA)

هر کنفدراسیون مسوول اداره بازی‌های کشورهای عضو خود بر اساس قوانین و مقررات فیفا است. فیفا مسوولیت تنظیم و کنترل رقابت‌ها، بازی‌ها و بازیکنان را بر عهده دارد، اما کشورها و کنفدراسیون‌ها نیز از اختیاراتی برخوردارند.

جهت نگاهی گذرا به کنفدراسیون‌ها AFC دارای 45 کشور عضو؛ CAF دارای 52 کشور عضو؛ CONCACAF دارای 35 کشور عضو؛ OFC دارای 11 کشور عضو و UEFA دارای 51 کشور عضو می‌باشند.

 

سیستم درآمد فیفا


فیفا به عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی با درآمد سالانه بیش از 700 میلیون دلار عمل می‌کند. بر اساس گزارش مالی سال 2003 فیفا، سود حاصل از رخدادهای ورزش فوتبال 96 درصد درآمد فیفا را تشکیل می‌دهد که بیش از 30 میلیون دلار از امتیاز پخش تلویزیونی و تبلیغات جام‌جهانی به دست آمده است. امتیاز بازاریابی حدود 140 میلیون دلار و برنامه‌های تفریحی جانبی حدود 50 میلیون دلار را
حاصل آورده‌اند. بودجه‌های سالانه که هر سال جهت تایید به کنگره فیفا تسلیم می‌شوند را بودجه‌هایی نقدی می‌دانند. این بودجه‌ها شامل مخارج فیفا اعم از هزینه‌های اجرایی، رقابت‌ها، کمک‌هایی که به بازیکنان می‌شود، کنفدراسیون‌ها و برنامه‌های توسعه فیفا هستند.

در 20 سال اول موجودیت خود، فیفا درآمد سالانه‌ای در حدود 500 تا 1300 هزار فرانک سوئیس ایجاد می‌کرد که بیشتر حاصل آبونمان اتحادیه‌های این فدراسیون، مالیات بازی‌ها و البته درآمدهای فزاینده آن زمان جام جهانی بود. تا 1970 درآمد سالانه فیفا به 5/1 میلیون فرانک سوئیس رسیده بود. پس از 1982، فیفا مشارکت‌های تجاری خود یعنی تبلیغات و بازاریابی را بسط داد به طوری که چشمگیرترین رشدها در امتیاز بازاریابی و پخش تلویزیونی در نسخه‌های 1998، 2002، و 2006 جام جهانی رخ داد. با گذر زمان درآمد حاصل از تلویزیون و بازاریابی همچنان افزایش خواهد یافت. گزارش مالی سال 2003 فیفا نشان از تغییرات اساسی در روش کسب درآمد این فدراسیون دارد. در 1930، 85 درصد سرمایه فیفا از اتحادیه‌هایش و به صورت آبونمان یا مالیات بازی‌ها تامین می‌شد. اما تا سال 2002، کمتر از 1 درصد درآمد فیفا از زیرمجموعه‌هایش به دست می‌آمد. این فدراسیون بخشی از دریافتی خالص مسابقات و بازی‌های درجه A بین تیم‌های ملی را دریافت می‌کند که مقدار آن را خود فدراسیون تعیین می‌نماید.

فیفا

با نگاه به رشد درآمد فیفا در‌می‌یابیم در سال 1989 درآمد فیفا جمعا حدود10 میلیون فرانک سوئیس بوده و تا سال 1997 به 33 میلیون فرانک سوئیس افزایش یافته است. پس از آن دوران، درآمد فیفا در 1998 به 389 میلیون فرانک سوئیس و در 2002 به 963 میلیون فرانک سوئیس جهش داشت. این رشد به دلیل امتیاز پخش تلویزیونی و بازاریابی برای جام جهانی بود. این امر فیفا را از سازمانی که ابتدا توسط اتحادیه‌هایش تامین می‌شد تبدیل به سازمانی کرده که اتحادیه‌ها و کنفدراسیون‌هایش را از طریق بازاریابی تجاری و قراردادهای تلویزیونی موفق، تامین می‌کند.

 

رسانه و بازاریابی
بزرگ‌ترین منبع تولید درآمد فیفا، پخش جام جهانی است. اروپا و آمریکا دو بازار اصلی تولید درآمد از طریق امتیاز پخش تلویزیونی بازی‌های جام‌جهانی هستند. در سال 2003، ایالات متحده امریکا بنا به تخمین کارشناسان 6/40 میلیون دلار از امتیاز پخش تلویزیونی تولید کرد در حالی‌که بازارهای اروپایی حدود 151 میلیون دلار و سایر نقاط جهان 6/146 میلیون دلار به تولید درآمد فیفا کمک کردند. درآمد کل حاصل از امتیاز پخش تلویزیونی در سال 2003، 7/339 میلیون دلار بود.

در سال 2003، درآمد امتیاز بازاریابی فیفا در کل حدود 2/140 میلیون دلار بود که 4/9 میلیون دلار از این مقدار، خود حاصل امتیازهای اهدای مجوز بود. درآمد حاصل از امتیازهای میزبانی در کل به حدود 4/52 میلیون دلار رسید. برنامه‌های تفریحی جانبی شامل فروش بسته‌های VIP و بلیت رخدادهای ویژه می‌باشد.

بودجه 2005 رسیدن به درآمدی بیش از 500 میلیون دلار را با احتساب تولید حدود 356 میلیون دلار از پخش تلویزیونی و حدود 150 میلیون دلار از بازاریابی و اهدای مجوز، ترسیم می‌کند.

جام جهانی همچنان منبع اصلی ایجاد درآمد برای فیفاست. این جام پربیننده‌ترین رخداد ورزشی جهان نیز به شمار می‌رود. جام جهانی 2002 در 213 کشور جهان پخش شد که به معنای بیش از 41100 ساعت تولید برنامه اختصاصی است. این در واقع به منزله افزایش 38 درصدی پوشش تلویزیونی نسبت به جام جهانی 1998 بود. تعداد کل بینندگان جام جهانی 2002 که بازی‌های آن در 25 روز انجام شد به 8/28 میلیارد نفر رسید که آن را تبدیل به پربیننده‌ترین و پوشش‌داده‌شده‌ترین رخداد تاریخ تلویزیون کرد. در سال 1996، فیفا با یک قرارداد حقوق رسانه‌ای به ارزش حدود 3/1 میلیارد دلار برای جام‌های جهانی 2002 و 2006 موافقت کرد. انتظار می‌رود قیمت امتیاز اهدای مجوز تلویزیونی جام جهانی در سال‌های آتی همچنان افزایش یابد و فرصت‌هایی برای افزایش رشد درآمد فیفا فراهم کند.

اینترنت نیز در رشد محبوبیت فوتبال نقش بسزایی دارد. سایت رسمی جام جهانی فیفا به تعداد بی‌سابقه دو میلیارد بازدیدکننده در جهان دست یافت. هیچ صفحه ‌وب ورزشی دیگری هرگز به گرد این سطح از بازدید نرسیده است. فیفا همچنین استفاده از اینترنت را برای استراتژی‌های بازاریابی خود از طریق فروش و پیشبرد فروش بلیت بازی‌ها و سایر محصولات بازاریابی جام جهانی آغاز کرده است.

 

بازیکنان
300000 باشگاه فوتبال در اقصا نقاط جهان 240 میلیون بازیکن دارند که 30 میلیون از آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. حقوق این بازیکنان تفاوت‌های چشمگیری دارد. به برخی بازیکنان میلیون‌ها دلار پرداخت می‌شود و به برخی مبلغی ناچیز. بازیکنان اروپایی بالاترین حقوق‌ها را می‌گیرند با این حال توزیع و مدیریت حقوق از باشگاه به باشگاه، اتحادیه به اتحادیه و کنفدراسیون به کنفدراسیون متفاوت است. برای مثال، حقوق بازیکنان بسیاری از باشگاه‌های فوتبال انگلستان حدود 60 درصد درآمدهای باشگاه را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که لیگ فوتبال آمریکا (ام ال اس) بودجه حقوق بازیکنان هر باشگاه را مقرر می‌کند.

فیفا

ام‌ ال‌ اس یک عضو فیفا است، اما به عنوان یک نهاد مجزا عمل می‌کند که به جای باشگاه‌های ام ال اس با بازیکنان وارد عقد قرارداد می‌شود. به هر تیم ام‌ال‌اس یک بودجه حقوق سالانه داده می‌شود که تیم موظف است بر اساس بودجه، سیاهه حقوق‌ها را مدیریت کند. بودجه‌ ام‌ال‌اس حدود 46 میلیون دلار است که 30 میلیون دلار آن به پرداخت حقوق اختصاص می‌یابد. حقوق میانگین برای هر تیم درام ال اس حدود 80000 دلار و سقف قرارداد حداکثر 280000 در نظر گرفته شده و کمترین میزان حقوق در این لیگ نیز 35000 دلار است. بنا به گزارش‌های موجود، 80 بازیکن این لیگ کمتر از 50000 دلار حقوق می‌گیرند. اما در لیگ برتر انگلیس حقوق میانگین برابر 940000 دلار آمریکا است.

در لیگ‌های برتر اروپایی، هزینه کل دستمزدها و حقوق بخش‌های درجه یک«پنج جام بزرگ» در فصل سوم/2002 روی 5/2 میلیارد پوند (4/4 میلیارد دلار) تثبیت شد که حدودا معادل کل سال قبل بود. در فصل سوم/2002، 92 باشگاه حرفه‌ای اول اروپایی درآمد کلی 6/1 میلیارد پوندی (64/2 میلیارد دلاری) ایجاد کردند که 4 درصد افزایش از فصل دوم/2001 را نشان می‌داد. فصل سوم/2002 شاهد رشد 8 درصدی کل دستمزدها و حقوق قهرمانان اروپا به 761 میلیون پوند (3/1 میلیارد دلار) بود؛ رقمی که پایین‌ترین نرخ رشد از زمان تاسیس لیگ قهرمانان بوده و به طرز فاحشی از میانگین رشد سالانه بیش از 25 درصد در 10 سال گذشته کمتر بود. هزینه میانگین کل دستمزدها و حقوق به ازای هر باشگاه در لیگ قهرمانان اروپا در فصل سوم/ 2002، 38 میلیون پوند (67 میلیون دلار) بود.

مانند بسیاری از دیگر ورزش‌های حرفه‌ای، دلالی سبب افزایش چشمگیر حقوق بازیکنان و مبلغ پرداختی جهت خرید قرارداد بازیکنان شده است. این امر موجب رشد اختلاف درآمدها بین باشگاه‌های ثروتمند و باشگاه‌های فقیرتر فوتبال شده است. تفاوت شدید حقوق بین باشگاه‌های جدید عضو فیفا و باشگاه‌های قدیمی تثبیت‌شده‌تر، باعث گسیل سریع استعدادها به جوامع فوتبالی با پرداختی‌های بالاتر شده است که این به نوبه خود سبب افزایش خلأ بازیکنان مستعد شده است.

فیفا به تامین بودجه برای حقوق بازیکنان نیز کمک می‌کند. گزارش مالی سال 2003 نشان می‌دهد که فیفا تقریبا 15 میلیون دلار بابت حقوق به تیم‌ها و شرکت‌کنندگان پرداخته است. مبلغ کمک شده به باشگاه‌ها معادل 16 میلیون دلار بوده است. کمک مالی فیفا به کمیته‌های محلی برگزارکننده در سال 2003 در کل حدود 60 میلیون دلار بوده. در پوشش جام جهانی 2006، فیفا مبلغ اندکی به تیم‌ها و شرکت‌کنندگان کمک کرد که در کل به 2/3 میلیون دلار رسید. بازیکنان و تیم‌های شرکت‌کننده در جام جهانی، اکثر درآمدهای افزوده خود را از طریق بازی‌های جام جهانی کسب می‌کنند، نه از کمک‌های فیفا.